Een lage saturatie, ook wel bekend als desaturatie, treedt op wanneer het bloed een laag zuurstofgehalte heeft. Dit kan verschillende oorzaken hebben en kan leiden tot verschillende symptomen en gezondheidsproblemen. In dit artikel zullen we bespreken wat desaturatie is, de oorzaken en de mogelijke behandelingen.
Wat is desaturatie?
Desaturatie of hypoxemie is de medische benaming voor te weinig zuurstof in uw bloed. Dit zuurstof tekort in bloed wordt ook wel lage saturatie genoemd. Deze medische termen worden gebruikt wanneer er sprake is van een saturatie waarde van 90% SpO2 of lager.
Een uitslag van 99% SpO2 is niet beter dan van gemeten waarde van 96% SpO2. Een saturatie van 91, 92 of 93 procent is lager dan normaal, maar nog geen directe reden tot zorg. Onder de 90% SpO2 krijgen de weefsels en organen minder zuurstof. Als dit voor korte duur is, kan dit geen kwaad, op de langere termijn kan dit wel schade veroorzaken.
De SpO2 waarde kunt u meten door middel van een saturatiemeter, ook wel pulse oximeter of zuurstofmeter genoemd.
Er kan al sprake zijn van een te lage saturatie, (saturatiedaling) wanneer u regelmatig kortademig, futloos of moe bent. Dit kan voorkomen bij een aandoening waarmee de zuurstofwisseling van uw longen in het gedrang komt.
Wanneer u niet lijdt aan een longaandoening, en de waarde is toch gedaald tot onder de 90% SpO2 saturatie, dan kan er sprake zijn van een astma aanval of een longontsteking.
Tijdens inspanning, wanneer de spieren sneller en krachtiger moeten samentrekken, hebben uw spieren meer zuurstof nodig om brandstoffen mee te verbranden. Ook tijdens sporten kan er dus sprake zijn van een saturatiedaling, in veel gevallen is dit slechts tijdelijk.
Hoe kunt u saturatie meten?
Desaturatie wordt gemeten met behulp van de saturatiemeter, die het zuurstofgehalte in het bloed meet door middel van een sensor die op de vinger of het oorlel wordt geplaatst. Een gezond zuurstofgehalte in het bloed ligt tussen de 95% en 100%. Een zuurstofgehalte onder de 90% kan aanzienlijke gezondheidsproblemen veroorzaken.
Wanneer kan desaturatie voorkomen?
Desaturatie komt het vaakst voor bij ademhalingsziekten zoals astma, Covid-19, COPD, of een longembolie. In erge gevallen kan lage saturatie leiden tot een zuurstoftekort in de hersens, ook wel postanoxische encephalopathie genoemd.
Ook in de luchtvaart kan er sprake zijn van een lage saturatie, wanneer de luchtdruk in de cabine wegvalt. Op grote hoogtes is er simpelweg minder zuurstof in de lucht, waarbij er ademhalingsproblemen kunnen ontstaan als gevolg van desaturatie.
Desaturatie bij COPD
Bij sommige ziektebeelden zoals COPD is het hebben van een lagere saturatie een bekend gevolg. Een normale saturatie bij COPD ligt ongeveer rond de 92% SpO2.
Wanneer u geen COPD heeft, maar wel een lagere saturatie van 90% SpO2 heeft, is het verstandig om contact op te nemen met uw huisarts.
Wat zijn de symptomen van lage saturatie?
Wanneer u een te lage saturatie heeft kunt u hier klachten van ondervinden, en is vrijwel altijd gevaarlijk. U hoeft niet altijd benauwd of kortademig te zijn om toch een lage saturatie te kunnen hebben, het meten van uw zuurstofgehalte geeft hierbij zekerheid.
De symptomen van desaturatie kunnen variëren, afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de aandoening. Veelvoorkomende symptomen zijn kortademigheid, vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn en een snelle hartslag. In ernstige gevallen kan desaturatie leiden tot bewustzijnsverlies en zelfs de dood.
Let op: Het zelfstandig meten van uw saturatie is geen vervanging voor een bezoekje aan uw huisarts.
De symptomen van een lage zuurstof saturatie zuurstof in bloed te laag) zijn vaak;
- Hoofdpijn
- Sufheid
- Benauwdheid
- Vermoeidheid
- Versnelde (hoge) hartslag
- Kortademigheid, bij rust of lage inspanning
- Angstgevoelens
- Smaakverlies
- Geen eet- of drinklust
- Verwardheid
- Toevallen
- Angstaanvallen
- Blauwe lippen, nagels of vingers (cyanose)
- Verhoogde ademhalingsfrequentie
Met name hoofdpijn is bij zuurstoftekort een van de eerste symptomen van een te lage saturatie. Indien deze saturatiewaarde voor een langere periode laag blijft kunt u, als gevolg van blijvend zuurstofgebrek, moe, benauwd of in de war raken.
In een extreem geval kan er zelfs schade in de organen zoals hart en de hersenen ontstaan als gevolg van zuurstoftekort. Hersenschade na een zuurstoftekort wordt ook wel postanoxische encefalopathie genoemd, en kan bijvoorbeeld ook voorkomen na een reanimatie, of bij ernstige COVID-19 klachten.
Dat komt doordat COVID-19 de longen aantast wat kan leiden tot een sterk verminderde longfunctie met longfalen, waardoor er een verminderde zuurstof toevoer door uw bloed gaat.
Wanneer u moet worden opgenomen in het ziekenhuis als gevolg van een lage saturatie, zal er extra zuurstof moeten worden toegediend. Dit wordt ook wel medische zuurstof genoemd.
Wat kunnen de oorzaken zijn van een lage saturatie?
Een lage saturatie kan komen door aandoeningen, inspanningen of door hoogteverschillen. Bij inspanningen zoals lopen, rennen of traplopen, neemt de vraag naar zuurstofrijk bloed toe.
Er zijn vaak verschillende oorzaken van desaturatie. Een veelvoorkomende oorzaak is longaandoeningen, zoals astma, COPD of longontsteking. Wanneer de longen niet goed werken, kunnen ze niet genoeg zuurstof opnemen en kan het zuurstofgehalte in het bloed dalen.
Een andere oorzaak van desaturatie is bloedarmoede, waarbij er niet genoeg rode bloedcellen (erytrocyten) zijn om zuurstof door het lichaam te transporteren. Bloedarmoede kan worden veroorzaakt door ijzertekort, chronische nierziekte of bepaalde medicijnen.
Daarnaast kunnen ook hartproblemen, slaapapneu of hoogteziekte desaturatie veroorzaken. Bij hoogteziekte treedt desaturatie op omdat er op grote hoogten minder zuurstof in de lucht zit, waardoor het lichaam niet genoeg zuurstof kan opnemen.
Een zuurstoftekort in de spieren zorgt voor een lage saturatie. Ook vernauwingen in uw slagaders kan ervoor zorgen dat er weinig zuurstof in uw bloed komt.
Wanneer de zuurstofwisseling in uw longen in het gedrang komt, is er sprake van desaturatie, ook wel bekend als hypoxemie.
De meest voorkomende oorzaken van een lage saturatie kunnen komen door:
- Ademhalingsziekten: Luchtwegaandoeningen zoals Astma, COPD, pneumonie of longembolie (plotselinge onverklaarde kortademigheid) kunnen de saturatie doen dalen.
- Hartverzakking: Een hartverzakking, ook wel hartdecompensatie genoemd kan zorgen voor vocht in uw longen. Hierdoor wordt de zuurstofinname lastiger.
- Anemie: Ook wel bekend als bloedarmoede. Hierdoor kan uw bloed minder zuurstof vervoeren, aangezien er te weinig rode bloedcellen aanwezig zijn of niet goed werken.
- Slaapapneu: Slaapapneu zorgt voor nachtelijke desaturatie. Personen met slaapapneu stoppen in de nacht meerdere malen met ademhalen gedurende tientallen seconden tot soms zelfs wel enkele minuten.
Welke soorten lage saturatie zijn er?
Lage saturatie kunt u eigenlijk onderverdelen in 2 soorten, acute of chronische lage saturatie. Een acute lage saturatie (acute hypoxemie) treedt op na een korte tijd en kan ook weer plotseling verdwijnen.
Chronische lage saturatie (chronische hypoxemie) speelt juist voor een langere tijd. Chronische hypoxemie laat zich soms moeilijk vaststellen, want uw lichaam is in staat om de afgenomen zuurstof in de bloedstroom te compenseren.
Door regelmatig uw saturatieniveau te controleren kunt u dit in de gaten houden. Wanneer u vaker last heeft van een lage saturatie is het verstandig om contact op te nemen met uw huisarts.
Waardoor kan het saturatieniveau dalen?
Tijdens een flinke fysieke inspanning zoals sporten neemt het gebruik van de zuurstof door uw spieren toe. Hierdoor kan uw saturatie zakken. Het is normaal dat het zuurstofniveau licht daalt bij een inspanning.
Naast inspanning kan ook een verkeerde ademhaling leiden tot desaturatie, al dan niet tijdelijk.
Wat zijn de gevolgen van lage saturatie?
Te weinig zuurstof in bloed kan leiden tot klachten zoals sufheid, benauwdheid of onrust. Door een longziekte kan uw saturatie dalen naar minder dan 90% SpO2. Hoe laag mag de saturatie zijn? In ieder geval boven de 95% SpO2 in rust. Deze saturatie waarde is vaak tijdelijk.
Wanneer er langer en vaker desaturatie optreed, worden uw spieren minder krachtig, aangezien er te weinig zuurstof aanwezig is in uw spieren. Hierdoor kan er als gevolg van desaturatie schade worden aangericht aan uw organen zoals uw longen, hart of hersenen.
Wanneer uw zuurstofsaturatie steeds te laag is, kan er extra zuurstof moeten worden toegediend. Het toevoegen van extra zuurstof wordt ook wel medische zuurstof genoemd. Dit kan nodig zijn om het zuurstofgehalte in uw bloed snel omhoog te krijgen, en kan blijvende schaden aan uw longen of andere organen helpen voorkomen.
Hoe kunt u een lage saturatie controleren?
Om vast te kunnen stellen of u last heeft van een lage saturatie kunt u dit het beste meten met een saturatiemeter.
Dit hoeft geen dure saturatiemeter te zijn, vrijwel alle meters zijn geschikt voor snelle en eenvoudige saturatiemetingen. Bij een goedkope saturatiemeter is het wel van belang dat deze betrouwbaar is. Alle meetapparatuur welke wij verkopen voldoen aan de standaard eisen, en zijn voorzien van een veilig CE-keurmerk.
Zeker voor mensen met een longaandoening als COPD of astma, hartpatiënten of sporters kan saturatie meten zinvol zijn. Wanneer u vaak moe bent, kan dit al een teken zijn van een lage saturatie.
Wanneer u uw zuurstofwaarde bepaald met een saturatiemeter, kunt u eerder ingrijpen wanneer uw saturatie te laag is. Een zuurstofmeting kan ook lager uitvallen dan normaal, dit kan de volgende oorzaken hebben:
- Te weinig rode bloedcellen zijn aanwezig in uw bloed.
- Te lage zuurstofopname (bijvoorbeeld door longaandoeningen).
- Vervuilde vinger, waaronder nagellak, huidvetten etc.
- Verkeerde (goedkope) saturatiemeter.
- Hartafwijkingen, waarbij zuurstofrijk en zuurstofarm bloed gemengd raken.
Een gezonde saturatiewaarde ligt tussen de 95-100% SpO2. Wanneer de gemeten waarde onder de 95% SpO2 komt kunt u hier al (lichte) klachten van ondervinden. Een saturatiewaarde lager dan 95% wordt, indien u verder gezond bent, als afwijkend gezien.
Meet daarom regelmatig uw zuurstofsaturatie met een goede saturatiemeter, en neem contact op met de dokter wanneer de waarde (regelmatig) hieronder komt. Met een betrouwbare saturatiemeter kunt u naast uw saturatie ook uw hartslag meten.
Hoe kunt u het zuurstof in bloed verhogen?
Om het zuurstof in uw bloed te verhogen is het belangrijk om te gaan bewegen. Dit kan zijn door te gaan wandelen, sporten of door andere fysieke inspanningen te gaan doen. Wanneer u zich gaat inspannen gaat uw hart sneller kloppen en uw ademhaling wordt versneld. Hierdoor komt er meer zuurstof beschikbaar in uw bloed.
Een wandeling in de buitenlucht, is aan te raden. Juist in bosrijke gebieden ligt het zuurstofgehalte hoger, waardoor u meer frisse lucht binnen krijgt.
Een (algehele) gezonde levensstijl draagt uiteraard ook bij aan een gezonde saturatie. Denk hierbij aan niet roken, gezond en gevarieerd eten, voldoende water drinken en tijdig uw rust pakken.
Wanneer (medische) zuurstof toedienen bij lage saturatie?
In sommige gevallen is het noodzakelijk om extra zuurstof toe te dienen, wanneer de zuurstofwaarde laag is. De ernst van het zuurstoftekort bepaalt of u extra zuurstof nodig heeft.
De behandeling van desaturatie is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Bij longaandoeningen kan het gebruik van inhalers of medicatie helpen om de longfunctie te verbeteren. Bij bloedarmoede kan een ijzersupplement worden voorgeschreven. Bij slaapapneu kan een CPAP-apparaat worden gebruikt om de ademhaling te ondersteunen.
In sommige gevallen kan zuurstoftherapie nodig zijn. Dit houdt in dat zuurstof wordt toegediend via een masker of neuscanule om het zuurstofgehalte in het bloed te verhogen. In ernstige gevallen kan een ziekenhuisopname nodig zijn om de onderliggende oorzaak van desaturatie te behandelen.
Het toedienen van zuurstof wordt ook wel medische zuurstof genoemd, en kan enkel worden bepaald door een (long)arts of verpleegkundige. Een longarts kan na een aantal metingen vaststellen of dat bij u het geval is.
Als de zuurstofsaturatie steeds en vaker te laag is, is daarom deze extra zuurstof nodig om schade te voorkomen. Hoeveel extra zuurstof er nodig is, hangt af van het zuurstoftekort in uw bloed.
Het toedienen van medische zuurstof kan zijn voor een kortere duur, ook wel korte termijn-zuurstoftherapie genoemd. Dit kan het geval zijn om het herstel, na bijvoorbeeld een ziekenhuisopname te bevorderen, of als extra ondersteuning bij het sporten of tijdens inspanningen.
Wanneer er medische zuurstof voor een langere periode moet worden toegediend, wordt dit lange termijn-zuurstoftherapie genoemd. Het toevoegen van extra zuurstof voor een langere periode kan worden voorgeschreven voor (chronische) longaandoeningen zoals COPD, Astma of bij een zeldzame longaandoening.
Behandeling van lage saturatie
De behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak van het lage zuurstofgehalte:
- Zuurstoftherapie: Het toedienen van extra zuurstof via een neusbril, masker of mechanische ventilatie.
- Behandeling van de onderliggende aandoening: Zoals medicijnen voor astma, antibiotica voor longontsteking, of andere specifieke therapieën.
- Levensstijlveranderingen: Zoals stoppen met roken, gewichtsverlies, of verbeterde slaappatronen bij slaapapneu.
Preventie van desaturatie
- Het vermijden van roken en rookruimtes.
- Regelmatige medische controles, vooral als u een chronische long- of hartziekte hebt.
- Een gezonde levensstijl behouden met voldoende beweging en een gebalanceerd dieet.