Koorts meten

Misschien heeft u last van hoofdpijn, gloeiende wangen, koude rillingen of heeft u last van spierpijn. Dit zijn de meest voorkomende symptomen die kunnen wijzen op koorts. Wanneer uw lichaamstemperatuur hoger is dan normaal (rond de 37°C) dan is er sprake van een verhoging. Komt uw temperatuur boven de 38°C dan is er sprake van koorts.

Wat is koorts?

Koorts is een veelvoorkomend symptoom van ziekte en kan een teken zijn van een infectie of ontsteking in het lichaam. Bij ouderen is koorts meten belangrijk omdat het een aanwijzing kan zijn voor een onderliggende medische aandoening die speciale aandacht nodig heeft.

Oudere volwassenen hebben vaak een verminderd immuunsysteem, waardoor ze kwetsbaarder zijn voor infecties. Daarom kan koorts een belangrijk symptoom zijn om in de gaten te houden, omdat het kan wijzen op een infectie zoals longontsteking, urineweginfectie of sepsis. Een vroege diagnose en behandeling van deze infecties kan ernstige complicaties voorkomen.

Hoe kunt u koorts meten?

Er zijn verschillende manieren om koorts te meten, waaronder orale, rectale, oor- en voorhoofdthermometers. Orale en rectale thermometers zijn traditionele methoden om koorts te meten, maar bij ouderen kunnen deze moeilijk te gebruiken zijn vanwege mogelijke problemen met slikken, verminderde beweging of incontinentie.

Oor- en voorhoofdthermometers zijn daarom vaak de voorkeursmethode voor koorts meten bij ouderen. Oorthermometers meten de warmte die wordt uitgestraald door het trommelvlies en zijn zeer nauwkeurig, snel en gemakkelijk te gebruiken. Voorhoofdthermometers meten de temperatuur van het huidoppervlak op het voorhoofd en zijn ook snel en gemakkelijk te gebruiken.

Naast het meten van koorts is het belangrijk om op andere symptomen te letten bij ouderen, zoals verwardheid, vermoeidheid en zwakte. Deze kunnen tekenen zijn van een onderliggende medische aandoening die onmiddellijke medische aandacht vereist.

Temperaturen bij ouderen

Het is ook belangrijk om regelmatig de temperatuur van ouderen te controleren, vooral als ze al een onderliggende medische aandoening hebben of medicatie gebruiken die de lichaamstemperatuur kan beïnvloeden. Dit kan helpen om vroege tekenen van koorts te detecteren en mogelijke complicaties te voorkomen.

Is koorts onschuldig?

Koorts is in veel gevallen onschuldig, maar het is toch een teken dat u op moet gaan letten. Vaak is er geen reden tot paniek en is het een kwestie van een aantal dagen uitzieken. Uw lichaam is dan namelijk hard aan het werk om een infectie in uw lijf te bestrijden.

Om er zeker van te zijn of u een verhoogde lichaamstemperatuur, of koorts heeft, is het verstandig om uw lichaamstemperatuur te meten door gebruik te maken van een betrouwbare koortsthermometer. Het wordt aangeraden om koorts rectaal, dus via de anus, te meten. Dit wordt medisch gezien als de meest betrouwbare manier om de temperatuur vast te stellen

Wat is de gemiddelde lichaamstemperatuur?

Een normale lichaamstemperatuur bij volwassenen ligt rond de 37°C. Deze lichaamstemperatuur kan gedurende de dag verschillen en schommelt vaak tussen de 35,5 °C en 37,5 °C. Door uw temperatuur te meten met een betrouwbare lichaamsthermometer, kunt u dit eenvoudig meten.

Wanneer heb ik koorts?

Er wordt officieel gesproken over koorts wanneer u lichaamstemperatuur hoger is dan 38 °C. Hoe heftiger de ontsteking, hoe hoger de koorts kan oplopen. Hoge koorts (40°C of hoger) wordt ook wel hyperthermie of hyperpyrexie genoemd.

Waarom uw lichaamstemperatuur meten?

Er zijn verschillende manieren om een temperatuurmeting te doen (of koorts opnemen, zoals veel mensen zeggen). Natuurlijk kunt u met een hand tegen uw voorhoofd constateren dat u heel warm bent, maar dat is niet erg nauwkeurig. Wanneer u een arts belt met koortsklachten zal deze altijd willen weten hoeveel graden koorts u heeft. Ook is uw lichaamstemperatuur meten handig om het verloop van koorts bij te houden.

Koorts is meetbaar met een lichaamsthermometer. Hoe u uw temperatuur opmeet, hangt af van het soort koortsthermometer welke u gebruikt, en op welke plek u koorts meet. De soort thermometer, en de plek zijn van invloed op de betrouwbaarheid van een koortsmeting.

In onderstaande tabel kunt u bekijken wanneer er gesproken wordt over koorts aan de hand van de gemeten plek en thermometer.

	Oraal / Oksel	Oor / Voorhoofd	Rectaal
Normaal	35.9 – 37.0 °C	35.8 – 36.9 °C	36.3 – 37.5 °C
Verhoogd	37.1 – 37.5 °C	37.0 -37.5 °C	37.6 – 38.0 °C
Lichte koorts	37.6 – 38.0 °C	37.6 – 38.0 °C	38.1 – 38.5 °C
Matige koorts	38.1 – 38.5 °C	38.1 – 38.5 °C	38.6 – 39.0 °C
Hoge koorts	>38.6 °C	>38.6 °C	>39.1 °C

Koortsthermometers zijn verkrijgbaar in allerlei verschillende soorten en modellen. Denk aan eenvoudige koortsthermometers voor onder andere rectaal gebruik, maar ook aan infrarode contactloze thermometers. Met contactloze hoofd thermometers kunt u sneller en hygiënischer koorts meten.

Waarom is regelmatig koorts meten belangrijk voor ouderen?

Regelmatig koorts meten bij ouderen is belangrijk om verschillende redenen, omdat ouderen over het algemeen vatbaarder zijn voor gezondheidscomplicaties en hun immuunsysteem mogelijk niet zo efficiënt functioneert als bij jongere mensen. Hier zijn enkele redenen waarom regelmatig koorts meten belangrijk is voor ouderen:

• Vroege detectie van infecties: Koorts is vaak een teken van een infectie, zoals een luchtweginfectie, urineweginfectie, of een andere vorm van bacteriële of virale infectie. Ouderen kunnen infecties minder opvallend ervaren en kunnen subtiele symptomen vertonen. Vroege detectie van koorts kan helpen bij het identificeren van een infectie voordat deze ernstiger wordt.
• Verhoogd risico op complicaties: Ouderen hebben vaak bestaande gezondheidsproblemen en een verminderd immuunsysteem, wat kan leiden tot een groter risico op complicaties als gevolg van infecties. Het vroegtijdig behandelen van koorts kan helpen bij het voorkomen van ernstige gezondheidscomplicaties.
• Snellere behandeling: Als koorts wordt gedetecteerd, kan dit leiden tot snellere medische interventie. Snelle behandeling kan het herstelproces versnellen en het risico op verdere verspreiding van de infectie verminderen.
• Monitoring van chronische aandoeningen: Ouderen hebben vaak chronische aandoeningen zoals diabetes, hartaandoeningen en longproblemen. Koorts kan een aanwijzing zijn dat een bestaande aandoening verergerd is of dat er bijkomende gezondheidsproblemen zijn ontstaan.
• Voorkomen van uitdroging: Koorts kan leiden tot uitdroging, vooral bij ouderen die mogelijk al een verminderde vochtinname hebben. Door regelmatig de lichaamstemperatuur te controleren, kan worden gewaarborgd dat ouderen voldoende hydrateren om uitdroging te voorkomen.
• Opvolgen van medicatie en behandelingen: Ouderen nemen vaak meerdere medicijnen voor verschillende gezondheidsproblemen. Koorts kan een interactie tussen medicijnen veroorzaken of een bijwerking zijn van een behandeling. Het bijhouden van de temperatuur kan helpen om de effectiviteit van medicijnen en behandelingen te volgen.

Kortom, regelmatig koorts meten bij ouderen is essentieel om potentiële gezondheidsproblemen vroegtijdig te identificeren en passende medische zorg te bieden. Het kan helpen om ernstige complicaties te voorkomen en de algehele gezondheid en het welzijn van ouderen te bevorderen.

Hoe lang dient u koorts te meten?

Om een betrouwbare lichaamstemperatuurmeting te kunnen krijgen is het van belang dat u lang genoeg uw temperatuur opneemt, afhankelijk van de (soort) lichaamsthermometer en de plek waar u meet.

Vrijwel alle thermometers geven een geluidssignaal nadat de meting voldoende is afgerond. Hieronder ziet u de gemiddelde duur van een koortsmeting, per plek van de meting.

Plaats thermometer (van minst naar meest betrouwbaar)	Hoe lang moet u wachten?	Hoeveel °C moet u erbij optellen?
Onder uw oksel (Staafthermometer)	10 minuten	0,5
Onder uw tong (Staafthermometer)	5 minuten	0,3
In uw oor (Oorthermometer)	3 minuten	0
In uw anus (Staafthermometer)	3 minuten	0

De koortsmetingen in uw oor en via uw anus zijn dan ook het meest betrouwbaar. Deze manieren van temperatuur meten worden dan ook veelvuldig gebruikt in ziekenhuizen en bij artsen.

Tips om koorts te meten

• De meest betrouwbare manier om koorts te meten is met een staafthermometer via de anus
• Gebruik altijd dezelfde thermometer om uw lichaamstemperatuur te meten, hiermee voorkomt u wisselende meetresultaten
• Denk aan de hygiëne, wissel bij oorthermometers tijdig de hulzen en maak een koortsthermometer schoon voor, en na gebruik
• Meet uw temperatuur meerdere keren per dag, de temperatuur kan gedurende de dag schommelen, wanneer er sprake is van koorts dan kunt u vaker koorts meten.

Welke soorten koortsthermometers zijn er?

Om koorts te kunnen meten kunt u gebruik maken van diverse soorten koortsthermometers, met allen hun eigen voor- en nadelen. Kort samengevat zijn er een aantal verschillende soorten koortsthermometers;

• Staafthermometers; Dit kan een kwikthermometer of een digitale koortsthermometer zijn. Hiermee wordt de interne lichaamstemperatuur gemeten.
• Oorthermometers: Hiermee wordt de temperatuur van uw trommelvlies gemeten. Het trommelvlies weerspiegelt uw interne temperatuur.
• Voorhoofdthermometers: Hiermee wordt de (oppervlakte) temperatuur van uw huid gemeten.

Iedere koortsthermometer is anders in gebruik. Wanneer u het verloop van uw koortsperiode wilt meten, en uw lichaamstemperatuur wilt meten, gebruik dan altijd dezelfde soort, en dezelfde thermometer. Dit is om eventuele afwijkingen van een thermometer uit te sluiten.

Infrarood thermometer worden steeds betrouwbaarder. Koorts meten is in veel gevallen belangrijk, en hierbij speelt de betrouwbaarheid van een goede thermometer een grote rol.

Staafthermometer

Een staafthermometer, of koortsthermometer, kan op verschillende manieren worden gebruikt om koorts te meten. De plekken waarmee u koorts kunt meten met een staafthermometer zijn;

• In uw mond (onder de tong)
• Onder uw oksel
• In uw anus

Afhankelijk van het type staafthermometer geniet elk gebruik zijn eigen voorkeur. Wanneer u uw temperatuur wilt meten met een “analoge” thermometer (kwikthermometer) dan is er meer tijd nodig om een accurate temperatuur te krijgen dan met een digitale staafthermometer, welke veelal binnen enkele seconden een goede temperatuurmeting geeft.

Als u de thermometer in uw mond of onder uw oksel doet, moet u ongeveer een halve graad bij de gemeten temperatuur optellen.

Koortsmeting via de anus

De meest nauwkeurigste manier om koorts te meten is via uw anus met een staafthermometer. Een rectale koortsmeting wordt veelal aangeraden bij jonge kinderen. Veel ouders kiezen echter niet voor deze methode, aangezien ze vaak bang zijn voor verwondingen.

Tegenwoordig zijn er zeer comfortabele digitale koortsthermometer, welke een flexibele en zachte tip hebben. Hiermee kunnen er geen verwondingen worden veroorzaakt, en zal de anale koortsmeting comfortabel en veilig zijn, ook bij zuigelingen.

Hoe kunt u de temperatuur opmeten in de anus?

Zo meet u de lichaamstemperatuur via de anus:

• Ontsmet de thermometer.
• Breng een klein beetje vaseline aan op het topje van de thermometer.
• Breng de thermometer ongeveer 1,5 cm in de anus (Ongeveer even lang als het metalen topje).
• Verwijder de thermometer na het piepsignaal en lees de uitslag af.

Een klassieke analoge kwikthermometer dient minstens 3 minuten lang worden geplaatst om een betrouwbare koortsmeting te kunnen krijgen. Digitale staafthermometers geven een piepsignaal wanneer de meting voltooid is, en dat kan tegenwoordig al binnen enkele seconden.

Koortsmeting via de mond

Wanneer u de temperatuur opneemt in uw mond, onder de tong, is deze koortsmeting iets minder betrouwbaar. Koorts meten via de mond is afhankelijk van vele factoren welke het resultaat kan beïnvloeden, denk hierbij aan voedselresten, koude en warme dranken.

Toch is een koortsmeting onder de tong een veel gekozen optie, gezien de eenvoud. Ook bij jonge kinderen wordt temperatuur meten in de mond als comfortabel gevonden.

De algemene lichaamstemperatuur kan onder de tong betrouwbaar genoeg worden gemeten, maar ligt gemiddeld tussen de 0,3 tot 0,6 graden Celsius lager dan de lichaamstemperatuur in de anus.

Wanneer u koorts wilt meten via uw mond, eet en drink dan minimaal 30 minuten van tevoren niks. Warme of koude dranken en etensresten kunnen de temperatuur beïnvloeden.

Hoe kunt u de temperatuur opmeten onder de tong?

Zo meet u de lichaamstemperatuur onder de tong:

• Ontsmet de thermometer.
• Plaats de thermometer onder de tong, vlak naast het tongbandje. Houd tijdens de meting uw mond gesloten en adem door uw neus.
• Verwijder de thermometer na het piepsignaal en lees de uitslag af.

Koorts meten via de mond heeft een iets langere tijd nodig om een accurate temperatuur weer te geven. Deze tijd kan, afhankelijk van de thermometer, oplopen tot enkele minuten.

Koorts meten onder de oksel

Temperatuur meten onder de oksel is eveneens niet betrouwbaar, waarbij de afwijking te hoog is. Wanneer er onder de oksel wordt gemeten kan de gemeten temperatuur 0,5° Celsius lager uitvallen dan de werkelijke lichaamstemperatuur.

Koorts meten is in dit geval niet betrouwbaar genoeg. De beste en de meest nauwkeurige manier om de lichaamstemperatuur te meten is nog altijd in de anus met een staafthermometer.

Wanneer u toch koorts wilt meten onder uw oksel, is het van belang dat de koortsthermometer lang genoeg onder de oksel blijft.

Hoe kunt u de temperatuur opmeten onder de oksel?

Zorg ervoor dat de oksel droog is voordat u gaat meten. Het is niet verstandig om uw oksel vlak voor het meten te wassen. De temperatuur van het water kan de uitslag beïnvloeden.

Zo meet u de lichaamstemperatuur onder de oksel:

• Ontsmet de thermometer.
• Plaats de thermometer onder de ontblote oksel en laat het metalen topje naar boven wijzen. Doe uw arm vervolgens naar beneden en houdt deze dicht tegen uw lichaam aan.
• Verwijder de thermometer na het piepsignaal en lees de uitslag af.

Koorts meten in het oor

De oorthermometer, is naast de staafthermometer de meest gebruikte thermometer om uw lichaamstemperatuur te meten. Een oor thermometer wordt nog altijd gebruik door artsen, en geeft een snelle en betrouwbare meting aan. Koorts meten met een oorthermometer is volledig pijnloos.

De temperatuur kan betrouwbaar worden gemeten aan de hand van het trommelvlies. Het trommelvlies heeft namelijk vrijwel dezelfde temperatuur als het lichaam. Doordat een oorthermometer gebruikt maakt van een veilige infraroodstraling, wordt uw temperatuur gemeten op uw trommelvlies.

Om een juiste lichaamstemperatuur te meten moet een oorthermometer wel goed in het oor worden geplaatst.

De oorthermometer is comfortabeler in het gebruik dan een staafthermometer, en is in veel gevallen sneller. Tegenwoordig zijn er al digitale infrarood oorthermometers welke binnen 1 seconde een accurate temperatuurmeting geven.

Door koorts te meten met een oorthermometer, geeft het trommelvlies een zeer accurate indicatie aan van uw lichaamstemperatuur, maar ook van uw organen.

De temperatuur van uw organen wordt ook wel kerntemperatuur genoemd. Net als bij de staafthermometer, wanneer u hem rectaal (anus) gebruikt, geeft dit ook een kerntemperatuur aan.

Hoe kunt u de temperatuur meten met een oorthermometer?

Zo meet u de lichaamstemperatuur met een oorthermometer:

• Zorg ervoor dat er altijd een schoon beschermkapje op het uiteinde van de thermometer zit.
• Trek zachtjes uw oorschelp wat omhoog en wat naar achteren. Dit is nodig, omdat de gehoorgang van nature krom loopt.
• Plaats de thermometer in het oor.
• Verwijder de thermometer na het piepsignaal en lees de uitslag af.

Koorts meten via het voorhoofd

Een digitale voorhoofdthermometer maakt eveneens gebruik van een veilige infrarood straling, net zoals bij de oorthermometers. De voorhoofdthermometers worden steeds populairder vanwege de vele voordelen en het gebruikersgemak welke de thermometer heeft.

Deze voordelen worden benut bij toegangscontroles in tijden van Corona, en bij contactberoepen zoals kappers en masseurs.

Bij een voorhoofd lichaamsthermometer wordt de oppervlaktetemperatuur gemeten van uw huid, in veel gevallen het voorhoofd. Dit maakt koorts meten eenvoudig en hygiënisch.

Een infrarood koortsthermometer geeft slechts een indicatie aan van uw lichaamstemperatuur, en is nooit zo accuraat als bij een meting in uw oor, mond of anus.

Alhoewel een voorhoofdthermometer minder accuraat is, wordt deze nog altijd veel gebruikt. Door gebruik te maken van een voorhoofdthermometer, kan er namelijk contactloos worden gemeten.

Hierbij is er dus geen sprake van een fysieke aanraking, tussen de thermometer en de huid. Dit voorkomt eventuele kruisbesmetting en is hiermee de meest hygiënische vorm om koorts te meten.

Hoe kunt u de temperatuur meten met een voorhoofdthermometer?

Zo meet u de lichaamstemperatuur met een voorhoofd- of infraroodthermometer:

• Lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing voor de precieze meetinstructies, iedere voorhoofdthermometer werkt anders.
• Kijk goed of het een touch of no-touch thermometer is.
• Zorg ervoor dat u altijd dezelfde afstand en plaats op het voorhoofd gebruikt.
• Maak meerdere metingen, minimaal 3, en pak hier de gemiddelde waarde van.
• Lees na het meten de uitslag af.

Het verschil van de gemeten temperatuur kan bij voorhoofdthermometer oplopen tot wel 1,5 graden Celsius. Deze temperatuur ligt altijd lager dan de daadwerkelijke temperatuur. Het is verstandig om bij een voorhoofdthermometer minimaal 1 graad erbij op te tellen, om een betere indicatie te kunnen krijgen.

Welke thermometer is het meest betrouwbaar?

Koorts meten met een voorhoofdthermometer is het minst betrouwbaar, deze thermometers geven slechts een indicatie van uw lichaamstemperatuur.Een meer betrouwbare manier om koorts te meten kan met een oorthermometer, oorthermometers zijn betrouwbaar, mits juist geplaatst.De meest betrouwbare manier om koorts te meten is met een staafthermometer, dit kan rectaal (anus), axillair (onder de oksel) of oraal (onder de tong).

Wat is de meest nauwkeurige manier om koorts te meten?

De meest nauwkeurigste manier om koorts te meten is via uw anus met een staafthermometer. Het verschil met een digitale staafkoortsthermometer en een analoge (kwik) staafkoortsthermometer is enkel de meettijd. Digitale nauwkeurige staafkoortsthermometers meten vele malen sneller dan analoge staafkoortsthermometers.

Wanneer koorts meten?

Aangezien uw lichaamstemperatuur gedurende de dag veel kan schommelen, kunt u het beste koorts meten op vaste tijdstippen van de dag. Koorts kunt u het beste in de ochtend en in de avond meten.

Herhaaldelijk meten of controleren van de lichaamstemperatuur is in veel gevallen niet nodig. Afhankelijk van uw situatie kan het echter noodzakelijk zijn om vaker te controleren.

Mocht u koorts hebben ontwikkeld dan kan het wel verstandig zijn om meerdere malen per dag uw lichaamstemperatuur op te nemen. Hiermee kunt u het verloop van koorts blijven volgen.

Koorts meten zonder thermometer

Uw temperatuur meten zonder thermometer is nooit nauwkeurig genoeg om daadwerkelijk vast te kunnen stellen of uw lichaamstemperatuur boven de 38 graden Celsius ligt.

Kan een telefoon ook temperatuur meten?

Sommige thermometer apps voor uw smartphone beweren dat ze snel koorts kunnen meten. Telefoons zijn niet bedoeld voor medische doeleinden, en vaak zijn deze apps niet betrouwbaar. Koorts meten kan niet nauwkeurig genoeg met een smartphone.

De enige manier om enigszins uw temperatuur te meten met een app op uw telefoon, is in combinatie met een thermometer gadget, of bij een horloge met ingebouwde lichaamsthermometer.

Het voordeel van uw temperatuur meten een app op uw smartphone is dat u het verloop van uw koorts kunt bijhouden.

Naast het gebruik van uw telefoon kunt u altijd nog voelen of u koorts heeft. Dit is meer een inschatting dan het daadwerkelijk meten. Bij koorts voelen uw wangen en voorhoofd warmer aan dan normaal. Het beste is nog om door iemand anders te laten voelen. Om betrouwbaar koorts te meten of uit te sluiten blijft een thermometer nog de enige manier om uw temperatuur te meten.

Temperatuur meten tijdens Corona

Koorts is een van de meest voorkomende kenmerken van het Coronavirus (Covid-19). Uiteraard is het belangrijk wanneer u koorts- of griepsymptomen heeft om uw temperatuur te meten. In tijden van Corona kan uw temperatuur worden opgenomen door iemand anders. Dit is een gevoelig onderwerp i.v.m. de AVG wet (Algemene Verordening Gegevensbescherming), en mag niet altijd.

Temperatuur meten bij controleposten mag indien uw gegevens niet worden opgeslagen. Het opslaan van uw gegevens in combinatie met uw gemeten lichaamstemperatuur zijn medische gegevens. Dit mag dus niet zomaar worden gedaan.

Het kan uiteraard wel nuttig zijn om uw lichaamstemperatuur te meten om toegang te kunnen krijgen. Dit heeft uiteraard als uitgangspunt om de Covid19 besmettingen tegen te gaan. Wanneer u koorts of een verhoging heeft, geeft dit echter geen zekerheid dat u besmet bent met het virus.

In conclusie, het meten van koorts is belangrijk bij ouderen omdat het een indicatie kan zijn van een onderliggende medische aandoening. Oor- en voorhoofdthermometers zijn gemakkelijk te gebruiken en nauwkeurige methoden om koorts te meten bij ouderen. Het is belangrijk om op andere symptomen te letten en regelmatig de temperatuur van ouderen te controleren om complicaties te voorkomen.